Wydawca treści
Lasy regionu
Leśna droga w Nadleśnictwie Zwierzyniec - fot. Wiesław Lipiec
Lasy Roztocza - widok z góry - fot. Wiesław Lipiec
Buczyna w Nadleśnictwie Kraśnik - fot. Wiesław Lipiec
Bór sosnowy w Puszczy Solskiej - fot. Wiesław Lipiec
Zasięg terytorialny Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Lublinie wynosi 2696 tys. ha (26,96 tys. km²). Nadleśnictwa RDLP w Lublinie zarządzają gruntami o powierzchni 426,0 tys. ha, z czego grunty leśne stanowią 408,7 tys. ha. W zasięgu działania RDLP znajduje się także ok. 239 tys. ha lasów prywatnych. Starostowie powierzyli nadleśnictwom nadzór nad lasami prywatnymi o powierzchni 11,7 tys. ha.
Lesistość regionu wynosi 24,9% i jest jedną z niższych w kraju. Lasy charakteryzują się znacznym zróżnicowaniem zarówno pod względem rozmieszczenia, jak i wielkości kompleksów. Największe kompleksy leśne to: Puszcza Solska, pozostałości dawnej Puszczy Sandomierskiej, lasy Roztocza, Lasy Strzeleckie, Sobiborsko-Włodawskie, Parczewskie i Kozłowieckie. Najniższą lesistością charakteryzuje się środkowa część obszaru RDLP w Lublinie - Wyżyna Lubelska i Wyżyna Wołyńska. Jest to związane z wysoką żyznością gleb tych obszarów, a w związku z tym z preferowaniem ich rolniczego użytkowania.
Zróżnicowanie warunków klimatycznych i glebowych skutkuje dużą różnorodnością występujących typów siedliskowych lasu. Zróżnicowanie to występuje zarówno pod względem żyzności siedlisk jak i ich wilgotności. Siedliska borowe i lasowe występują w równowadze i zajmują po około 48% powierzchni, zaś pozostałe 4% powierzchni zajmują siedliska olsów i łęgów. Największą powierzchnię zajmują siedliska świeże (74%), zaś siedliska wilgotne i bagienne zajmują ok. 26% powierzchni lasów.
Dominują siedliska nizinne. Zajmują one 93% powierzchni, pozostałe 7% to siedliska wyżynne.
Ze zróżnicowaniem siedlisk wiąże się różnorodność składu gatunkowego drzewostanów. Dominują lasy iglaste tj. lasy, w których udział gatunków iglastych wynosi co najmniej 80%. Zajmują one ok. 49% powierzchni. Lasy z udziałem drzew liściastych wynoszącym co najmniej 80% (lasy liściaste) zajmują 13% powierzchni. Pozostałe 38% powierzchni to lasy mieszane.
Gatunkiem dominującym w drzewostanach RDLP Lublin jest sosna. Jej udział powierzchniowy (wg. gatunków rzeczywistych) wynosi ok. 61%. Sosna pospolita jest gatunkiem mało wymagającym w stosunku do siedliska. Optymalne warunki dla jej rozwoju to stosunkowo ubogie gleby piaszczyste. Z tego powodu w Puszczy Solskiej udział sosny w drzewostanach wynosi ok. 90%.
Na uwagę zasługuje lokalny ekotyp sosny pospolitej, tzw. „sosna matczańska", występująca na terenie Nadleśnictwa Strzelce. Jej drewno posiada wyjątkowo wysokie właściwości techniczne, a charakterystyczną cechą pnia jest dachówkowata korowina.
Interesujący jest także ekotyp sosny występujący w Puszczy Solskiej. Wytworzyła ona tutaj tzw. ekotyp sosny puszczańskiej, który dobrze znosi ocienienie i dobrze odnawia się w sposób naturalny.
Choć w lasach regionu króluje sosna, warto zauważyć, że RDLP położona jest w granicach naturalnego zasięgu występowania wszystkich gatunków lasotwórczych drzew leśnych.
Drzewem zajmującym drugie miejsce pod względem powierzchni występowania jest dąb (14%). Na terenie RDLP występują dwa gatunki dębów: dąb bezszypułkowy i znacznie częściej występujący dąb szypułkowy. W odróżnieniu od sosny, dąb ma znacznie większe wymagania siedliskowe. W naszym regionie szczególnie dogodne warunki dla dębu występują na krańcach południowo-wschodnich. W Nadleśnictwie Mircze jest on gatunkiem panującym. Piękne dąbrowy rosną również w Nadleśnictwach Strzelce i Chełm. Na uwagę zasługuję także 120 – 150-letni drzewostan dębu bezszypułkowego występujący w Lasach Kozłowieckich (Nadleśnictwo Lubartów) i objęty ochroną jako rezerwat przyrody „Kozie Góry".
Na terenach nizinnych przeważają drzewostany dębowo-sosnowe z domieszką brzozy, której udział powierzchniowy w lasach regionu wynosi 8%.
Na Roztoczu, gdzie dominują siedliska wyżynne, w skład gatunków lasotwórczych wchodzą: jodła i buk, tworząc bory jodłowe oraz urokliwe, zwłaszcza jesienią, buczyny. Drzewa tych gatunków często osiągają imponujące rozmiary. Wędrując po Roztoczu można spotkać kilkusetletnie jodły o wysokości do 50m i buki o wysokości do 40m i obwodzie dochodzącym do 5m. Jodła, jako gatunek domieszkowy występuje również w Lasach Janowskich i Puszczy Sandomierskiej. Udział powierzchniowy buka w lasach RDLP wynosi 3%, zaś jodły 2%.
W olsach - siedliskach żyznych i mocno uwilgotnionych, dominuje olsza czarna. Jej udział powierzchniowy w lasach regionu wynosi 6%. Z kolei gatunkiem charakterystycznym dla grądów jest grab, który w tych lasach często tworzy II piętro drzewostanu. Udział powierzchniowy graba wynosi 2%.
W lasach Lubelszczyzny występują również: świerk, wiąz, jesion, jawor, osika i modrzew, ale udział tych gatunków nie przekracza jednego procenta.
Dominują lasy w wieku od 40 lat do 100 lat. Zajmują one łącznie 63% powierzchni. Lasy, których wiek przekracza 100 lat rosną na 15% powierzchni. Średni wiek lasów Lubelszczyzny wynosi 65 lat i w ostatni okresie stale się podnosi.
Najnowsze aktualności
Polecane artykuły
Poznaj polskie płazy i gady
Poznaj polskie płazy i gady
Żaba wodna fot. M. Białobrzeska-Stańko
Zaskroniec ze swoją ofiarą - ropuchą zieloną
Żmija zygzakowata fot. M. Białobrzeska-Stańko
Spotykamy je nie tylko w lasach, ale również ogrodach, parkach i w miastach, a większość z nich związana jest ze środowiskiem wodnym.
Ze względu na zmiennocieplność tych zwierząt płazy i gady to najmniej liczne gromady kręgowców w Polsce. Na terenie kraju występują sprzyjające warunki życia dla zaledwie 19 gatunków płazów oraz 9 gatunków gadów.
Wśród krajowych gatunków gadów wyróżniamy węże, jaszczurki (w tym padalca – jaszczurkę beznogą) oraz żółwie, natomiast płazy reprezentowane są przez żaby, ropuchy, oraz płazy ogoniaste takie jak traszki, czy salamandra plamista.
Wszystkie gatunki herpetofauny (czyli płazów i gadów żyjących na danym terenie) w Polsce podlegają ochronie prawnej. Zabronione jest zatem niszczenie miejsc ich rozrodu oraz regularnego przebywania oraz umyślne zabijanie, chwytanie i przetrzymywanie zwierząt.
Infografika wyk. Ewa Szary RDLP Lublin
Ogromnym zagrożeniem dla tej grupy zwierząt jest zanikanie siedlisk związane z zanieczyszczeniem środowiska oraz przekształceniem terenów rolniczych. Nie można zapominać, że płazy są związane głównie ze środowiskiem wodnym, bez którego nie są w stanie przystąpić do rozmnażania. Śródlądowe zbiorniki wodne ulegają zanieczyszczeniom, poprzez spływanie sztucznych nawozów z wodami opadowymi do cieków wodnych. Istotnym zagrożeniem jest również obserwowane od kilkunastu lat zjawisko obniżenia poziomu wód gruntowych, które prowadzi do wysychania m.in. śródleśnych oczek wodnych i terenów bagiennych.
Zagrożeniem dla gadów jest przede wszystkim zubożenie w naturalnym środowisku miejsc, w których mogą się wygrzewać. Do miejsc takich należą m.in. sterty kamieni, miedze oraz ugory. Kolejnym zagrożeniem dla herpetofauny są kolizje z pojazdami na drogach, które często przecinają ich ścieżki migracyjne. Czasem w okresie migracji wzdłuż dróg rozstawiane są płotki z siatki, dzięki którym płazy nie wchodzą na drogi. Płazy te są wybierane i przenoszone na drugą stronę drogi.
Dla szczególnie zagrożonych gatunków, jak żółw błotny, prowadzi się ochronę czynną. Polega ona na zabezpieczaniu jaj złożonych przez samicę specjalną siatką uniemożliwiającą zjedzenie jaj przez drapieżniki. Więcej na ten temat mogą Państwo przeczytać na stronie internetowej Nadleśnictwa Chełm.
Płazy nie posiadają ostrych pazurów i zębów, ani łusek. Wykształciły za to inne mechanizmy obronne do których należą: ubarwienie maskujące (występuje m.in. u nadrzewnej żaby - rzekotki drzewnej, której ubarwienie niemal zlewa się z liśćmi), trująca wydzielina skóry (występuje u większości płazów), dzięki której stają się mało atrakcyjną zdobyczą dla większości drapieżników (wyjątki np. bocian oraz zaskroniec -fot.). Niektóre płazy np. grzebiuszki potrafią się nadymać dzięki czemu wydają się większe i zniechęcają łowcę. Żaby oraz rzekotki potrafią także uciekać przed oprawcą – skacząc nawet na 2 metry!
Bardziej zwinne od płazów sa gady - dzięki czemu w razie zagrożenia zabierają się do ucieczki. Wszytskie polskie jaszczurki, gdy zostaną złapane za ogon potrafią go odrzucić, dzięki czemu odwracają uwagę drapieżników i zyskują szansę na przeżycie. Stracony ogon z biegiem czasu odrasta. Węże m.in. zaskroniec w chwili zagrożenia unosi przednią część ciała oraz potrafi oblać prześladowcę cuchnącą wydzieliną. Węże często budzą niechęć człowieka wywołaną obawą ukąszenia. Dodać należy, że wszystkie polskie gady potrafią ukąsić. Jednak jedynie żmija zygzakowata posiada jad, który może być niebezpieczny dla dzieci oraz osób chorujących na serce. Pamiętajmy jednak, że żmija atakuje w ostateczności, gdy nie ma możliwości ucieczki (np. zostanie nadepnięta). W innych przypadkach nie atakuje ona człowieka.
Zaskroniec zwyczajny fot. Krzysztof Krupa