Asset Publisher
Geocaching
Marzyliście w dzieciństwie o poszukiwaniu skarbów, niczym bohaterowie powieści Roberta L. Stevensona czy filmów o dzielnym Indianie Jonesie? Jeśli dodatkowo uważacie, że poszukiwanie może być ciekawsze niż sam skarb, to geocaching jest czymś dla was.
Geocaching powstał dokładnie 4 maja 2000 r. Amerykanin Dave Ulmer ukrył tego dnia w lesie wiadro wypełnione różnymi przedmiotami. Jego współrzędne podał na grupie dyskusyjnej użytkowników nawigacji satelitarnej GPS. Ci przez kolejne dni, z wykorzystaniem swoich odbiorników GPS, poszukiwali wiadra i dzielili się swoimi wrażeniami na grupie. Wkrótce w podobny sposób różne pojemniki zaczęli ukrywać inni entuzjaści technologii satelitarnego namierzania obiektów. Niedługo też po raz pierwszy użyto nazwy geocaching.
Wszystko to było możliwe dzięki odkodowaniu, wcześniej zakłócanego przez wojskowych, sygnału wysyłanego przez satelity do odbiorników GPS. System nawigacji satelitarnej GPS został bowiem stworzony przez Departament Obrony Stanów Zjednoczonych. Nic zatem dziwnego, że początkowo miał służyć wyłącznie celom militarnym. Jednak po pomyłkowym zestrzeleniu w 1983 r. nad terytorium b. ZSRR koreańskiego samolotu pasażerskiego uznano, że GPS powinien zostać udostępniony także cywilom. Aż do 2000 r. dla zwykłych użytkowników pozostawał jednak właściwie bezużyteczny, bowiem tzw. degradacja sygnału, zapobiegliwie wprowadzona przez wojsko, ograniczała dokładność określania pozycji do 100 metrów. Po decyzji Billa Clintona o wyłączeniu zakłócania, dokładność systemu wzrosła do 4-12 metrów. Rozpoczęła się nowa era nie tylko dla turystów i podróżników, ale też w wielu innych dziedzinach życia. Szacuje się, że dziś już 6-7 proc. europejskiego PKB (produktu krajowego brutto) zależy od zastosowań nawigacji satelitarnej.
Na tropie przygody
Na czym dziś polega geocaching? Od czasów Dave'a Ulmera główna idea nie zmieniła się. To gra terenowa polegająca na poszukiwaniu, przede wszystkim z użyciem GPS, „skarbów" ukrytych przez jej innych uczestników. „Skarbami" są skrzynki - wodoszczelne pojemniki, zawierające drobne przedmioty oraz dziennik.
Jak zacząć zabawę w geocaching? Na początek musimy wybrać skrzynkę, której będziemy poszukiwać. Bazy skrzynek znajdziemy w serwisach internetowych, takich jak opencaching.pl czy geocaching.pl. Na początku warto wybrać skrzynkę tradycyjną (czyli taką, której położenie jest dokładnie określone) i o niezbyt wysokim poziomie zadań i trudności terenu (określane są one w pięciostopniowej skali). Jeśli wybierzemy skrzynkę, którą niedawno ktoś odnalazł, mamy większą szansę, że nie została jeszcze zniszczona. Warto więc sprawdzić w bazie ostatnie zapisy jej dotyczące.
Przed wyruszeniem na wyprawę, poza zanotowaniem wszystkich szczegółów dotyczących skrzynki, dobrze jest przejrzeć mapę, żeby zapoznać się z terenem. Na wyprawę warto wziąć łopatkę i rękawice, przydać może się też zestaw naprawczy, na wypadek, gdyby skrzynka była uszkodzona (torebki foliowe, ołówek, nowy dziennik), a także jakiś przedmiot na wymianę. Najważniejszym wyposażeniem będzie oczywiście GPS. Możemy kupić oddzielne urządzenie lub - wykorzystując moduł GPS w swoim smartfonie - zainstalować aplikację, która pokazuje nasze położenie, a nierzadko jest także od razu zintegrowana z bazą ukrytych skrzynek. W wyborze odpowiedniej opcji pomogą nam forumowicze w jednym z poświęconych geocachingowi serwisów internetowych.
Las pełen niespodzianek
W internetowych bazach można znaleźć coraz więcej skrzynek ukrywanych w lasach, również przez samych leśników. Jest to bowiem jeszcze jeden sposób na przyciągnięcie turystów do lasów i pokazanie ich piękna. Chcąc znaleźć w bazie takie skrzynki, najlepiej w wyszukiwarce jako ich właściciela, podać "nadleśnictwo". Można też o nie zapytać w siedzibie nadleśnictwa. Każde takie pytanie będzie zachętą dla leśników, by przygotować na swoim terenie tego typu atrakcje dla turystów.
Kilkanaście skrzynek w najciekawszych miejscach swoich lasów ukryli np. leśnicy z Nadleśnictwa Katowice (RDLP Katowice). Opis każdej z nich przybliża przy okazji historię miejsca. Reakcje internautów są entuzjastyczne. Wysoko poprzeczkę zawiesili pracownicy Nadleśnictwa Lidzbark (RDLP Olsztyn). Ich skrytki w formie wyrzeźbionego ptaka zostały umieszczone w koronach drzew, 12-20 metrów nad ziemią. Zdobycie wszystkich, czyli przejście trasy "Tylko dla orłów", to nie lada wyzwanie.
Skrzynka z zagadką
Podczas zabawy w geocaching w lesie trzeba pamiętać o jednej, bardzo ważnej sprawie. Skrzynek nie można zakopywać! Rozkopywanie gruntu, a nawet rozgarnianie ściółki to niszczenie lasów. Jest to wykroczenie karane grzywną. Właśnie ze względu na ochronę lasów, niektóre serwisy internetowe nie pozwalają w swoich bazach na rejestrację skrzynek zakopanych w lesie.
Zgodnie ze zwyczajem, znalazca skrzynki powinien wpisać się w dzienniku, który zwykle jest w niej schowany. Można też wymienić znaleziony w skrzynce przedmiot lub dołożyć własny (zazwyczaj są to drobne zabawki, maskotki). W przypadku niektórych skrzynek celem samym w sobie jest przenoszenie ukrytych w nich przedmiotów z jednej lokalizacji do innej i śledzenie w serwisach internetowych tras, pokonywanych przez fanty. Po powrocie z każdej wyprawy powinniśmy opisać nasze poszukiwania z serwisie, w którym skrzynka była zarejestrowana, nawet jeśli nie udało jej się znaleźć.
Zabawę w poszukiwanie skrzynek można urozmaicać na różne sposoby. Żeby znaleźć skrzynkę multicache, trzeba pokonać etapy, a na każdym z nich otrzymuje się tylko część potrzebnych informacji. Z kolei skrzynka typu quiz wymaga rozwiązania zagadki: może to być łamigłówka, puzzle do ułożenia lub obliczenia. Skrzynki oznaczane są także dodatkowymi parametrami, które określają czego możemy spodziewać się na miejscu. Z pewnością na brak wrażeń nie będziemy narzekać.
Asset Publisher
Asset Publisher
Poznaj polskie płazy i gady
Poznaj polskie płazy i gady
Spotykamy je nie tylko w lasach, ale również ogrodach, parkach i w miastach, a większość z nich związana jest ze środowiskiem wodnym.
Ze względu na zmiennocieplność tych zwierząt płazy i gady to najmniej liczne gromady kręgowców w Polsce. Na terenie kraju występują sprzyjające warunki życia dla zaledwie 19 gatunków płazów oraz 9 gatunków gadów.
Wśród krajowych gatunków gadów wyróżniamy węże, jaszczurki (w tym padalca – jaszczurkę beznogą) oraz żółwie, natomiast płazy reprezentowane są przez żaby, ropuchy, oraz płazy ogoniaste takie jak traszki, czy salamandra plamista.
Wszystkie gatunki herpetofauny (czyli płazów i gadów żyjących na danym terenie) w Polsce podlegają ochronie prawnej. Zabronione jest zatem niszczenie miejsc ich rozrodu oraz regularnego przebywania oraz umyślne zabijanie, chwytanie i przetrzymywanie zwierząt.
Infografika wyk. Ewa Szary RDLP Lublin
Ogromnym zagrożeniem dla tej grupy zwierząt jest zanikanie siedlisk związane z zanieczyszczeniem środowiska oraz przekształceniem terenów rolniczych. Nie można zapominać, że płazy są związane głównie ze środowiskiem wodnym, bez którego nie są w stanie przystąpić do rozmnażania. Śródlądowe zbiorniki wodne ulegają zanieczyszczeniom, poprzez spływanie sztucznych nawozów z wodami opadowymi do cieków wodnych. Istotnym zagrożeniem jest również obserwowane od kilkunastu lat zjawisko obniżenia poziomu wód gruntowych, które prowadzi do wysychania m.in. śródleśnych oczek wodnych i terenów bagiennych.
Zagrożeniem dla gadów jest przede wszystkim zubożenie w naturalnym środowisku miejsc, w których mogą się wygrzewać. Do miejsc takich należą m.in. sterty kamieni, miedze oraz ugory. Kolejnym zagrożeniem dla herpetofauny są kolizje z pojazdami na drogach, które często przecinają ich ścieżki migracyjne. Czasem w okresie migracji wzdłuż dróg rozstawiane są płotki z siatki, dzięki którym płazy nie wchodzą na drogi. Płazy te są wybierane i przenoszone na drugą stronę drogi.
Dla szczególnie zagrożonych gatunków, jak żółw błotny, prowadzi się ochronę czynną. Polega ona na zabezpieczaniu jaj złożonych przez samicę specjalną siatką uniemożliwiającą zjedzenie jaj przez drapieżniki. Więcej na ten temat mogą Państwo przeczytać na stronie internetowej Nadleśnictwa Chełm.
Płazy nie posiadają ostrych pazurów i zębów, ani łusek. Wykształciły za to inne mechanizmy obronne do których należą: ubarwienie maskujące (występuje m.in. u nadrzewnej żaby - rzekotki drzewnej, której ubarwienie niemal zlewa się z liśćmi), trująca wydzielina skóry (występuje u większości płazów), dzięki której stają się mało atrakcyjną zdobyczą dla większości drapieżników (wyjątki np. bocian oraz zaskroniec -fot.). Niektóre płazy np. grzebiuszki potrafią się nadymać dzięki czemu wydają się większe i zniechęcają łowcę. Żaby oraz rzekotki potrafią także uciekać przed oprawcą – skacząc nawet na 2 metry!
Bardziej zwinne od płazów sa gady - dzięki czemu w razie zagrożenia zabierają się do ucieczki. Wszytskie polskie jaszczurki, gdy zostaną złapane za ogon potrafią go odrzucić, dzięki czemu odwracają uwagę drapieżników i zyskują szansę na przeżycie. Stracony ogon z biegiem czasu odrasta. Węże m.in. zaskroniec w chwili zagrożenia unosi przednią część ciała oraz potrafi oblać prześladowcę cuchnącą wydzieliną. Węże często budzą niechęć człowieka wywołaną obawą ukąszenia. Dodać należy, że wszystkie polskie gady potrafią ukąsić. Jednak jedynie żmija zygzakowata posiada jad, który może być niebezpieczny dla dzieci oraz osób chorujących na serce. Pamiętajmy jednak, że żmija atakuje w ostateczności, gdy nie ma możliwości ucieczki (np. zostanie nadepnięta). W innych przypadkach nie atakuje ona człowieka.
Zaskroniec zwyczajny fot. Krzysztof Krupa